Op het Orlyplein, voor het station Sloterdijk, kun je niet om BRET en de Tuin van Bret heen. De introductie van de kleur ‘rood’, die terugkomt in de uit zeecontainers opgebouwde bedrijven heeft Sloterdijk te danken aan pionier Wouter Valkenier. Met zijn architectenbureau ‘Studio Valkenier’ vestigde hij zich in het gebied en stond hij aan de wieg van de totstandkoming van het huidige stationsplein, BRET en de Tuin van Bret. In deze reportage spreken we over zijn passie voor initiatief nemen, zijn werk als architect voor Sloterdijk en wabisabi. Wabiwat? Ja! Wabisabi!
“Ik heb altijd al de droom gehad om mijn eigen omgeving vorm te geven. Ik heb architectuur in Bath gestudeerd. We gingen dan naar het strand in Schotland, een gebied met veel rotsen. We maakten daar met aangespoelde rotsen, visserskratten en touw een klein dorpje. Een plek maken voor mensen, dat vind ik onwijs leuk.”
Valkenier kwam in contact met Amsterdam Sloterdijk omdat hij al werkzaam was in het gebied Lelylaan, een station met eenzelfde stijl architectuur als Station Sloterdijk. Vrij snel kwam het idee om een parkje aan de voorkant van Station Sloterdijk te realiseren. “Dat moest gewoon een leuke plek worden waar je een koffietje kon drinken of een biertje kunt halen.” Het project heeft uiteindelijk een paar jaar geduurd. Wouter stelde voor het ontwerp en de realisatie van BRET een team samen (Jaïr Schalkwijk, Anthon Fasel en Gijs de Waal). BRET is de horecaonderneming, gelegen aan het door Wouter ontworpen parkje voor het stationsplein. Het restaurant is opgebouwd uit rode zeecontainers, een link naar de haven. “Er zit een stempeltje op de containers en dan kun je traceren waar deze container overal is geweest in de wereld. Als je gewoon een glazen kantoorgevel hebt, dan verdwijnt dat net zo makkelijk weer in de afvalbak. Deze materialen hebben een verhaal.”
De meubels van BRET zijn ontworpen door studenten van het hout- en meubileringscollege uit Sloterdijk. “Er is gewerkt met een menselijke maat, je ziet het handwerk terug.” Valkenier werkt graag vanuit het idee van ‘de poreuze stad’: “Een voedingsbodem voor planten en dieren. Mensen vinden het aantrekkelijk om op zulke plekken te zijn. Niet alles klopt.” Wouter noemt zelf het Japanse wereldbeeld wabi-sabi: “het omarmen van de kunst van de imperfectie. Waarderen dat een product of materiaal ook zijn eigen karakter krijgt.”
“Wat mij aantrekt naar Sloterdijk is dat niemand zich verantwoordelijk voelt voor het gebied. Het is anoniem, je voelt dat er een transitie gaande is. Mensen passeren er, maar verblijven er nog niet. Er liggen dus ontzettend veel kansen om daar aan de slag te gaan. Sloterdijk is nog een ontdekkingstocht. Wat veel mensen niet weten is dat Sloterdijk refereert naar het schattige dorpje dat aan de rand van Sloterdijk ligt. We hebben die identiteit ook meegenomen in de BRET en de Tuin van Bret. Daarnaast heb je natuurlijk de combinatie te maken met de haven. Er is ruimte in Sloterdijk, maar ook een dynamiek, haven, treinen en een wijngaard – er gebeurt van alles.”
De Tuin van Bret is een circulair bedrijventerrein. De ondernemers werken op basis van zeven pijlers die worden gevolgd en gepromoot in een manifest. “Ik parkeerde mijn auto op een dag in Sloterdijk en ik zag wat konijnen. Toen kwam bij me de vraag op: Waarom trekken we toch niet het principe van het Orlyplein (stationsplein) door en maken we hier werkplekken in die stijl van?”. Wouter nam het initiatief en verzamelde een team van pioniers. Zij kregen de kans mee te bouwen aan de Tuin van Bret. In ieder geval tot 2027 zal dit kleine dorp van bedrijven, inclusief de stadswijngaard van Amsterdam, nog in Sloterdijk gehuisvest zijn.
Sloterdijk is ontzettend groen. Hoe zie jij dat cultuur en groen kunnen samenkomen? “Dat zit alleen al in het woord ‘cultuurlandschap’. De Bretten is een ketting van allerlei publieke plekken waar cultuur een plek kan krijgen in het groen. Denk bijvoorbeeld aan een speelplaats, een manege, een bostheater. Wat ik nu echt goed vind is dat er kunstwerken in de openbare ruimte zijn geplaatst. Het kunstrouteproject Get Lost van Cecile Mullens is daar een goed voorbeeld van.”
Heb je een tip die je nog wilt delen over het gebied Amsterdam Sloterdijk? “Ja! Met mijn dochtertjes ga ik wel eens de natuur in Sloterdijk ontdekken. Nog niet veel mensen weten wellicht dat je wilde appels kunt plukken in Sloterdijk!” Klik hier voor de coördinaten/Google Maps.
Team Tuin van Bret
Het hele team dat betrokken was bij de realisatie van de Tuin van Bret: Karin Dorrepaal, Saskia Oranje, Thomas Boonstoppel, Michiel Poelmann, Anthon Fasel, Yvonne Modderman en Wouter Valkenier.